Over beschermers en kerkers...
Laatst zag ik opeens de link tussen Internal Family Systems (IFS) en mijn afstudeerwerk als docent tekenen in 1987, inmiddels ruim 35 jaar geleden. Dit bestond o.a. uit een eigen expositie van negen schilderijen op panelen van 122b x 180h, een serie zwartwit werken van 50x70cm met o.a. krijt, inkt, lijm, tape, spray paint, zand en een aantal schetsboeken.
De rode draad in alle werken: vervallen, deels in schaduwen gehulde binnenruimten waarin de buitenwereld verblindend door kieren, kapotte ramen en deurposten naar binnen schreeuwde. Op het eerste gezicht zag je veel contrast, alleen zwartwit, maar wie beter keek zag subtiele kleurschakeringen in zowel het zwart als in het wit.
Destijds zag ik niet dat ik met mijn afstudeerwerk een persoonlijke thema liet zien. Wel voelde ik een enorme drive om deze werken te creëren; ik maakte ook veel meer dan voor het afstuderen nodig was. Pas veel later ontdekte ik het metaforische van de rode draad. De geest, getekend door het verleden die zich in het hier en nu tevergeefs tracht te beschermen tegen heftige prikkels van de buitenwereld en zich noodgedwongen verder terugtrekt.
De inspiratie hiervoor vond ik destijds, naast Kiefer, in het werk van Armando en van Giovanni Battista Piranesi, een Italiaanse kunstenaar uit de 18e eeuw die naam maakte met zijn etsenserie van kerkers. Toen ik deze Carceri d’ Invenzione voor het eerst zag, kwam er een enorme kalmte over mij. Ik weet het nog als de dag van gisteren. Waar anderen het luguber vonden, ervoer ik juist rust.
En de link met IFS? Inmiddels werk ik al een aantal jaren met (o.a.) IFS in de sessies die ik cliënten geef en kan ik ook mijn eigen, destijds zeer actieve beschermende delen terugzien in mijn afstudeerwerk. Ook zie ik waar mijn exiles, mijn bannelingen zich ophielden. Door protectors ver weg gestopt in de kerkers van Piranesi. En de strijd om de SELF te mogen leven.
Ondertussen is het aardig rustig geworden in mijn ‘carceri’; de meeste zijn verlaten. En waar vroeger de vlammen van mijn exiles regelmatig het traliewerk hebben doen smelten en de fire fighters druk waren met blussen, staan de ijzeren poorten nu bijna (bijna!) allemaal open. De meeste beschermers beschermen niet langer en doen weer de dingen waarvoor ze ooit in de wieg gelegd waren.
Is het persoonlijke werk nu gedaan dan? Nou nee, dat gaat altijd door. Dat heet leven. Natuurlijk weet ik en voel ik in mijn lichaam dat er nog een paar exiles terug te halen zijn. In de misschien wel diepste kerker ervaar ik nog leven (of is het niet leven maar dood?) en: alles op z’n tijd.
Wil je met IFS en Lichaamswerk aan de slag, dan is de IFS-weekendworkshop ‘Zachter naar Jezelf’ een mooie gelegenheid. Hier vind je er alle info over en kun je veel recensies lezen van deelnemers die je voorgingen.