'AU' in TRAUMA (Laat het weer stromen)
Misschien was ik een jaar of tien toen ik voor het eerst het woord trauma hoorde. Ik was aan het tekenen en ving het woord op uit een gesprek tussen volwassenen en voelde de ernst ervan. Ze spraken vol medelijden over iemand die iets heel ergs had meegemaakt. Mijn conclusie als schoolkind: voor een trauma moest je ontzag hebben; het was een vreselijke gebeurtenis, iets wat je niemand gunde.
Stiekem schreef ik het woord op. T r a u m a. De klank van het woord en de letters deden iets met me. Alsof de schok en de pijn in het woord opgesloten zaten. In het midden stond immers niet voor niets ‘au’. De andere kant van het verhaal hoorde ik ook: als je niet iets ergs had meegemaakt, kon je niet een trauma hebben en moest je dus niet zeuren.
Inmiddels weet ik dat dit een hardnekkige gedachtefout is die nog te veel mensen maken. Trauma is niet de gebeurtenis, maar een complete overweldiging van het autonome zenuwstelsel (AZS). Het gaat niet om het verhaal, het gaat om wat er in het lichaam (niet!) is gebeurd. Het AZS werd overweldigd in een gegeven situatie en de enorme hoeveelheid energie die hiermee werd opgewekt om te reageren (fight or flight) kon het lichaam niet kwijt omdat het zo heftig was dat het lichaam in staat van freeze of collapse / immobilisation kwam, waardoor benodigde energie om te vechten of te vluchten nog steeds opgesloten in het lichaam zit. En zolang die energie en dus het AZS nog vast zit, blijft het lichaam signalen afgeven aan de delen van de hersenen dat ‘er gevaar is’, waar het lichaam vervolgens weer op reageert met kwalen die van kwaad tot erger gaan. Denk bijvoorbeeld aan PTSS.
Een eerste stap in het helen van een trauma is het vrijlaten van de ‘gestolde’ energie. Het moet weer stromen. Eerst de fysiologie, dan de emotionele kant en mentale kant van het trauma. Simpel gezegd: pas na de ‘au’ van het lichaam, komt er ruimte (‘raum’ zit ook in trauma) om het emotionele effect van de gebeurtenis en de betekenis van de gebeurtenis aan te pakken en te verwerken. Peter Levine, grondlegger van Somatic Experience en schrijver van Awakening the tiger (‘De tijger ontwaakt’) legt het prachtig uit in dit clipje van 4 minuten.